Cá ngừ vây xanh ùn ùn kéo đến Đông Hàn – Báo động đỏ từ đại dương!

Cá Ngừ Vây Xanh – Từ “Hải Sản Cao Cấp” Thành “Gánh Nặng” Bị Vứt Bỏ Hàng Loạt Tại Hàn Quốc

Vào rạng sáng ngày 9/7 vừa qua, tại cảng Ganggu, huyện Yeongdeok, tỉnh Gyeongbuk, Hàn Quốc, những con cá ngừ vây xanh khổng lồ – có kích thước lớn hơn cả người – đã được kéo lên từ các tàu cá vừa hoàn thành chuyến đánh bắt trong đêm. Tuy nhiên, thay vì được tiêu thụ với giá hàng triệu won mỗi con, hàng trăm cá thể đã bị chất đống và chờ tiêu hủy.

Cá ngừ vây xanh (bluefin tuna) là loài cá di cư quý hiếm, sinh sống ở Thái Bình Dương và nhiều vùng ven biển, cần được quản lý khai thác ở quy mô quốc tế. Do đó, sản lượng đánh bắt hàng năm của từng quốc gia đều chịu hạn ngạch nghiêm ngặt do Ủy ban Nghề cá Trung Tây Thái Bình Dương (WCPFC) quy định.

Hạn ngạch cá ngừ vây xanh năm nay dành cho huyện Yeongdeok chỉ là 41 tấn, nhưng riêng ngày 8/7 đã ghi nhận tới 61 tấn bị đánh bắt – vượt xa giới hạn cho phép. Hậu quả là toàn bộ sản lượng vượt mức không thể được phép đưa vào hệ thống phân phối.

Tệ hơn, hầu hết số cá ngừ này đều không đủ tiêu chuẩn để tiêu thụ. Với loại hải sản có giá trị cao như cá ngừ vây xanh, quy trình xử lý sau đánh bắt cực kỳ nghiêm ngặt: cá phải được làm chết nhanh chóng bằng cách đâm vào điểm chí tử, loại bỏ mang và nội tạng ngay lập tức, sau đó cấp đông ở nhiệt độ dưới âm 60 độ C để đảm bảo chất lượng.

Thế nhưng, số cá ngừ trên lại bị mắc vào lưới cố định (political fishing trap) – một loại ngư cụ đặt cố định theo lối di chuyển của cá ven bờ – và được đưa về cảng trong tình trạng sống, không cấp đông. Điều này khiến chúng nhanh chóng mất độ tươi, không đảm bảo an toàn thực phẩm và buộc phải tiêu hủy.

Biến Động Khí Hậu Đang Thay Đổi Cả Hệ Sinh Thái Biển

Sự xuất hiện ồ ạt của cá ngừ vây xanh tại Đông Hải – khu vực trước kia chỉ ghi nhận số lượng ít ỏi của loài này – được xem là hiện tượng bất thường. Nhiều ngư dân địa phương cho biết chưa từng thấy số lượng cá ngừ vây xanh lớn như vậy trong suốt hàng chục năm qua.

“Do hiện tượng thời tiết bất thường, nhiệt độ nước biển tăng cao khiến nhiều loài cá nhiệt đới, trong đó có cá ngừ, xuất hiện ngày càng nhiều. Đây là điều chưa từng xảy ra trước đây,” – Thuyền trưởng Bang Yoon-seok, với 15 năm kinh nghiệm đánh bắt, chia sẻ.

Các chuyên gia dự báo tình trạng này có thể trở nên phổ biến hơn trong tương lai gần, khi tốc độ ấm lên của đại dương ngày càng tăng nhanh.

Theo Viện Khoa học Thủy sản Quốc gia Hàn Quốc, nhiệt độ tầng mặt biển của Hàn Quốc đã tăng trung bình 1,58°C trong 57 năm qua (từ 1968 đến 2024). Riêng khu vực Đông Hải tăng tới 2,04°C – cao gấp gần ba lần so với mức trung bình toàn cầu (0,74°C). Nguyên nhân chính được cho là do dòng hải lưu Tsushima mạnh hơn và số ngày nắng nóng kéo dài trong mùa hè tăng đột biến.

Số liệu cho thấy, số ngày có cảnh báo nắng nóng đã tăng từ 11,8 ngày (năm 2021) lên 30,1 ngày (năm 2023), và dự kiến sẽ còn tiếp tục tăng trong năm nay.

“Đây là hệ quả trực tiếp của biến đổi khí hậu. Sự gia tăng nhiệt độ nước biển đang làm thay đổi cả hệ sinh thái biển – từ mật độ đến khu vực phân bố của sinh vật biển,” – ông Kim Hyun-woo, nhà nghiên cứu thuộc Viện Thủy sản Quốc gia, cho biết.

Bên cạnh việc cá nhiệt đới xuất hiện nhiều hơn, vùng ven biển cũng đang chứng kiến sự suy giảm năng suất sinh học cơ bản – vốn là nền tảng cho chuỗi thức ăn dưới biển. Cụ thể, năng suất sản sinh sinh khối của thực vật phù du trong năm 2024 đã giảm khoảng 13% so với trung bình giai đoạn 2018–2023. Diện tích phân bố của thực vật phù du cỡ vừa và lớn cũng đang thu hẹp dần với mức giảm khoảng 1,1% mỗi năm.

Tạm Thời Ứng Phó, Nhưng Vẫn Là Giải Pháp Ngắn Hạn

Trước những thay đổi nhanh chóng của hệ sinh thái biển, giới chức và ngư dân buộc phải tìm kiếm các giải pháp thích ứng tạm thời, từ phát triển kỹ thuật đánh bắt mới cho đến cải tiến hệ thống phân phối và bảo quản sản phẩm. Tuy nhiên, tất cả vẫn chỉ là những đối sách ngắn hạn.

Trong bối cảnh trái đất đang ngày một nóng lên, những chuyến đánh bắt "trúng đậm" như vừa qua sẽ còn tiếp diễn. Nhưng câu hỏi lớn vẫn chưa có lời giải: trong một thế giới biến đổi không ngừng, liệu chúng ta có đủ khả năng để thích nghi bền vững?